Dermatologiczne skutki uboczne terapii onkologicznych.

Dermatologiczne skutki uboczne terapii onkologicznych. Profilaktyka i skuteczne leczenie powikłań

Leczenie onkologiczne, w tym chemioterapia, immunoterapia i radioterapia, jest jednym z najważniejszych narzędzi w walce z nowotworami. Jednak te zaawansowane metody terapii nowotworowej nierzadko wiążą się z poważnymi skutkami ubocznymi dotyczącymi skóry. Zmiany dermatologiczne mogą być dokuczliwe, ale także znacząco wpływać na jakość życia pacjenta. Przyjrzyjmy się, jakie są najczęstsze zmiany skórne przy nowotworach, ich przyczyny, metody profilaktyki oraz skuteczne sposoby leczenia.

Skutki dermatologiczne terapii onkologicznej

Leki stosowane w chemioterapii działają na szybko dzielące się komórki, co niestety obejmuje również komórki skóry. Toksyny mogą prowadzić do stanów zapalnych, zmniejszenia regeneracji naskórka oraz uszkodzeń naczyń włosowatych. W efekcie powstają takie objawy jak wysypka, wybroczyny czy krosty.
Do najczęstszych należą:

• Wysypka po chemioterapii – reakcja zapalna skóry manifestująca się czerwonymi plamami, krostkami lub pęcherzami.

• Wybroczyny na skórze po chemioterapii – drobne krwawienia podskórne spowodowane zmniejszeniem liczby płytek krwi.

• Zmiany skórne po chemioterapii – obejmujące łuszczenie, suchość skóry, nadwrażliwość i owrzodzenia.

• Uczulenie po chemioterapii – objawia się intensywnym świądem, rumieniem, a czasem obrzękiem skóry.

• Krosty na głowie po chemioterapii – zmiany grudkowo-krostkowe, często związane z uszkodzeniem mieszków włosowych.

Radioterapia zaś, skoncentrowana na określonych obszarach ciała, może powodować różnorodne zmiany skórne, które są wynikiem uszkodzenia komórek skóry przez promieniowanie jonizujące. Wśród najczęstszych powikłań znajduje się zaczerwienienie, suchość i łuszczenie skóry, które w cięższych przypadkach mogą prowadzić do martwicy tkanek. Podrażnienie skóry często objawia się intensywnym świądem i swędzącą wysypką, co znacząco obniża komfort pacjentów.

Profilaktyka zmian skórnych przy nowotworach

Przed rozpoczęciem terapii warto zasięgnąć porady dermatologicznej, gdyż:

• Ocena stanu skóry – dermatologiczne badanie przed rozpoczęciem leczenia onkologicznego pozwala na wdrożenie odpowiednich środków zapobiegawczych.

• Zalecenia pielęgnacyjne – stosowanie kremów nawilżających i regenerujących, unikanie ekspozycji na słońce.

Podczas leczenia ważna jest:

• Ochrona przed urazami mechanicznymi – delikatne traktowanie skóry.

• Unikanie drażniących substancji – rezygnacja z kosmetyków zawierających alkohol i substancje zapachowe.

• Regularne nawilżanie – stosowanie emolientów i kremów zawierających ceramidy oraz witaminy A i E.

Podczas leczenia z kolei, niezwykle ważne jest odpowiednie dbanie o skórę, aby minimalizować ryzyko powikłań i wspierać jej regenerację. Ochrona przed urazami mechanicznymi, poprzez delikatne traktowanie skóry, pomaga zapobiegać dodatkowemu uszkodzeniu już osłabionej bariery naskórkowej. Istotne jest również unikanie drażniących substancji, takich jak kosmetyki zawierające alkohol czy substancje zapachowe, które mogą nasilać podrażnienia. Regularne nawilżanie skóry, z użyciem emolientów i kremów wzbogaconych o ceramidy oraz witaminy A i E, jest ważnym elementem pielęgnacji, wspierającym odbudowę i ochronę naskórka.

Skuteczne leczenie dermatologicznych powikłań terapii onkologicznych

Zmiany skórne po chemioterapii i radioterapii wymagają zróżnicowanego podejścia terapeutycznego. W przypadku wysypki przy nowotworze leczenie obejmuje stosowanie kremów przeciwzapalnych, takich jak hydrokortyzon, leków przeciwhistaminowych łagodzących świąd oraz doustnych antybiotyków w razie zakażeń bakteryjnych. Wybroczyny na skórze po chemioterapii można złagodzić poprzez unikanie urazów mechanicznych i aplikowanie preparatów wzmacniających naczynia krwionośne. Uczulenie po chemioterapii wymaga stosowania leków przeciwhistaminowych oraz emolientów, które skutecznie redukują świąd i podrażnienia. W przypadku zmian skórnych po radioterapii istotną rolę odgrywa właściwa pielęgnacja, obejmująca aplikowanie maści zawierających pantenol,alantoinę, co wspiera regenerację skóry. Swędzącą wysypkę po radioterapii leczy się za pomocą miejscowych sterydów oraz środków łagodzących podrażnienia. Pamiętajmy, że mycie skóry powinno odbywać się z użyciem letniej wody i delikatnych środków myjących. Skórę osusza się ręcznikami papierowymi, unikając pocierania, aby nie nasilać podrażnień.

Znaczenie multidyscyplinarnego podejścia

Jak widzimy, zmiany skórne przy nowotworach wymagają kompleksowego podejścia. Współpraca onkologa, dermatologa zajmującej się zmianami skórnymi pozwala na skuteczne leczenie powikłań oraz poprawę jakości życia pacjenta. Odpowiednie monitorowanie i szybka reakcja na pojawiające się zmiany dermatologiczne są konieczne dla zachowania zdrowia skóry.
Chcesz wiedzieć więcej w tym temacie? Zapraszamy do obejrzenia prezentacji dr hab. n. med. Joanna Czuwary w ramach Konferencji – ONKOlogiczne, że chcesz wiedzieć, zorganizowanej on-line przez Fundację Piękniejsze Życie.